اینجانب محمدباقر ملکیان فرزند عبدالرحیم، درآذر ماه سال 1342، در شهرضا در خانواده ای روحانی به دنیا آمدم. پدرم از مشاهیر علمای شهرضا بودند. از سال اول ابتدائی، در مهر ماه سال 1348، تا پایان دوره ی راهنمایی تحصیلی، در خرداد 1356، را در مدارس ملی زادگاهم شهرضا درس خواندم و هر ساله محصّل ممتاز بودم.

بعد از اتمام دوره ی راهنمایی مستقیماً به قم آمدم و در مدرسه حقّانی سابق (شهیدین فعلی) از مهرماه 1356 مشغول به تحصیل شدم. در امتحان ورودی مدرسه حقانی هم رتبه ی اوّل را کسب کردم. بعد از اتمام سال اول از آن مدرسه بیرون آمدم و به طور آزاد تحصیلات طلبگی را ادامه دادم. اکثر دروس سال دوم طلبگی را خدمت اخوی بزرگم که از طلاب بسیارفاضل است، خواندم.

اواخر سال تحصیلی 59 ـ 1358 در برنامه ای که در «مؤسسه ی در راه حق» برای آموزش طلاب نسبت به مسائل مارکسیسم - که در آن برهه بسیار ضروری و مفید بود - برگزار شد، شرکت کردم و در امتحان آن هم موفق شدم و در سال تحصیلی 60 - 1359 از میان طلاب قبول شده آن دوره، گروه جدیدی در آن مؤسسه تحت عنوان «گروه ج» راه اندازی گردید که در آن گروه پذیرفته و وارد شدم.

از سال تحصیلی 59-60 در کنار دروس فقه و اصول حوزه، درسهای مؤسسه در راه حق که عمدتاً دروسی در مورد علوم انسانی و مورد نیاز زمانه بود را می خواندم. از جمله معارف قرآن (27 واحد)، فلسفه اخلاق (2 واحد)، روان شناسی (4 واحد)، روش تحقیق (2 واحد)، فلسفه تعلیم و تربیت (2 واحد)، ریاضیات (9 واحد)، مبانی جامعه شناسی (3 واحد)، مبانی حقوق (3 واحد)، اقتصاد (7 واحد)، مدیریت (4 واحد)، سیاست (3 واحد)، زبان انگلیسی (40 واحد) و عمده ی درسهای بعدی که در بنیاد فرهنگی باقرالعلوم علیه السلام خواندم، در زمینه فلسفه اسلامی (حکمت مشاء، حکمت اشراق، حکمت متعالیه)، بیش از 48 واحد و تاریخ فلسفه اسلامی حدود 8 واحد و فلسفه های غرب و تاریخ فلسفه غرب که جمعاً 37 واحد و چند واحد کلام قدیم و جدید و عرفان نظری حدود 16 واحد بود.

بنده در کنار درس خواندن، از همان سال سوم طلبگی ام تدریس خصوصی ادبیات عرب، فقه و اصول فقه برای افراد داشتم ولی از سال 1370 به بعد اکثراً در مراکز حوزوی مثل جامعه الزهراء(س) و مراکز دانشگاهی در قم مثل دانشگاه قم و مفید و موسسه آموزشی پژوهشی به تدریس در زمینه فلسفه اسلامی، منطق، فلسفه های غرب، تاریخ فلسفه و کلام سنتی در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا مشغول بوده و هستم.

از سال 1377 – که مدرک فوق لیسانس فلسفه را دریافت کردم - اکثراً اشتغالات علمی اینجانب ، به عنوان هیئت علمی گروه فلسفه موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، در خدمت مرکز پژوهشی دائرةالمعارف علوم عقلی اسلامی که وابسته به مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره است، بوده است. بخشی از فعالیتهای بنده در دایره المعارف علوم عقلی عبارتند از:

نوشتن چندین مقاله در مجله معارف عقلی و نیز ارزیابی مقالات ارسالی برای این مجله

مشارکت در نوشتن آثار متعدد منتشر شده دایره المعارف مثل اصطلاح نامه منطق(2مجلد) - اصطلاح نامه معرفت شناسی(1مجلد) - اصطلاح نامه فلسفه اشراق(1مجلد) - اصطلاح نامه فلسفه اسلامی(5مجلد) - فرهنگ اعلام علوم عقلی اسلامی (5 مجلد) -کتاب شناسی تاریخ فلسفه اسلامی(2مجلد) - کتاب شناسی تفصیلی تاریخ فلسفه اسلامی(5مجلد) - کتاب شناسی منطق و تاریخ منطق(1مجلد) - کتاب شناسی تفصیلی منطق و تاریخ منطق(3مجلد) - المعجم الموضوعی للفلسفة(5مجلد) - المعجم الموضوعی لعلم الکلام(5مجلد) - المعجم الموضوعی للمنطق(3مجلد) - المعجم الموضوعی لمنتخب الکتب المنطقیه(2مجلد) - المعجم الموضوعی لشرح المواقف و. ..(5مجلد) - المعجم الموضوعی لکتاب مجموعه مصنفات شیخ الاشراق(3مجلد)

در سال 1379 در کنکور دکتری فلسفه تطبیقی تربیت مدرس دانشگاه قم شرکت کردم و رتبه نخست را احراز کردم و از همان سال در آن مرکز مشغول به تحصیل شدم و پایان نامه دکتری ام را با عنوان «قضایای کلی تجربی و مسأله تأیید از دیدگاه همپل» نوشتم و پیش دفاع هم کردم ولی دفاع اصلی را نکردم. ولی در سال 1397 مدرک سطح4 حوزه را دریافت کردم.

گرچه اینجانب اهل قلم نیستم ولی بجز تحقیقات دوره ی فوق لیسانس و دکتری، دو کتاب "شرح الهیات شفاء" ابن سینا و کتاب "راه و راهنماشناسی" که هر دو از دروس استاد مصباح یزدی می باشد و اینجانب آنها را به نگارش در آورده ام.

بنده بجز درس خواندن و درس دادن و تالیف کتاب، فعالیت های دیگری هم داشته ام. از جمله: عضو هیئت علمی گروه فلسفه موسسه امام خمینی ره - عضو انجمن معرفت شناسی و نیز عضوانجمن ترجمه و زبانهای خارجی حوزه علمیه قم - عضو مجمع عالی حکمت اسلامی - عضو ارزیابان کتاب سال حوزه - سر دبیری و بعدا جانشین سردبیر مجله معارف عقلی (دایره المعارف علوم عقلی) - تدریس فلسفه و منطق و کلام در مراکز مختلف - ارزیابی اساتید حوزه های علمیه خواهران - ارزیابی مقالات فلسفی، کلامی، منطقی و رشته های جانبی این سه رشته علمی برای بعضی از نشریات تخصصی حوزه

محمدباقر ملکیان - مهر ماه 1398

سوابق تحصیلی

1. تحصیلات حوزوی

خارج اصول حدود 5 سال و در حدود پانزده سال خارج فقه از 1364 تا 1379

اخذ مدرک سطح 4 حوزه در اسفند 1397

2. تحصیلات دانشگاهی

الف: کارشناسی فلسفه اسلامی 1376 مؤسسه امام خمینی ره

ب: کارشناسی ارشد فلسفه اسلامی 1377 مؤسسه امام خمینی ره

ج: دکتری فلسفه تطبیقی(ناقص).

عنوان پایان نامه هایم

الف: کارشناسی ارشد: مبانی تصوری و تصدیقی علوم بشری. استاد راهنما آیة الله علی عابدی شاهرودی در سال 1377

ب: دکتری: قضایای کلی تجربی و نظریه تایید همپل. استاد راهنما دکتر لگنهاوزن و راهنمایی آیة الله عابدی شاهرودی و حجة الاسلام دکتر دیوانی

فعالیت های اجرایی

1. عضو مجمع عالی حکمت

2. عضو انجمن معرفت شناسی حوزه علمیه قم و مدت 2 سال هم عضو هیات ریئسه این انجمن بودم.

3. عضو ارزیابان کتاب سال حوزه

4. عضو هیات موسسان انجمن ترجمه و زبانهای خارجی حوزه علمیه قم و عضو این انجمن

5. عضو بسیج اساتید

6. جانشین سردبیر مجله معارف عقلی.

7. ارزیاب اساتید حوزه های علمیه خواهران در بخش کلام و فلسفه

فعالیت های آموزشی

تدریس دروس

- تدریس ادبیات عرب و ادبیات انگلیسی و فقه و اصول سطح حوزه

- تدریس دروس مربوط به گروه فلسفه در موسسه امام خمینی ره از سال 1380 تا حال(=1399)

- تدریس فلسفه بدایه الحکمه و نهایه الحکمه و کتاب آموزش فلسفه و شرح اشارات و الهیات شفاء و کتاب آموزش عقائد آیت الله مصباح در مدرسه امام خمینی

- تدریس دروس منطق، معرفت شناسی، تاریخ فلسفه اسلامی و تاریخ فلسفه غرب در جامعه المصطفی العالمیه، حامعه الزهراء(س)،

- تدریس الهیات شفاء، تاریخ فلسفه اسلامی و تاریخ کلام اسلامی در دانشگاه قم و دانشگاه ادیان و مذاهب

- تدریس دروس انسان شناسی،- خداشناسی فلسفی و فلسفه اخلاق در طرح ولایت از تابستان سال 1375تا حال(=1399) بجز چهار پنج سال

شرکت در کارگاه های آموزشی

شرکت در کارگاه روش امتحان گیری

فعالیت های پژوهشی

راهنمایی/ مشاوره/ داوری پایان نامه

موارد متعددی راهنمایی و مشاوره رساله های سطح 3 و 4 مدارج علمی حوزه و مراکز حوزوی

مواردی از راهنمایی و مشاوره پایان نامه های مراکز دانشگاهی

ارزیابی مقالات و سایر امور

بنده از سال 1377 که عضو هیئت علمی دایره المعارف علوم عقلی شده ام تا حال، کارهای متعددی از محققان این دایره المعارف را ارزیابی و نیز به آنها مشاوره علمی داده ام لذا اسم بنده در خیلی از آثار منتشر شده دایره المعارف علوم عقلی مثل فرهنگنامه های فلسفه، منطق، معرفت شناسی و. .. _ شاید بیش از 30 جلد از آثار این مجموعه_ به عنوان ارزیاب و. .. ثبت شده است.

عضو شورای اصطلاحنامه منطق، شورای نهائی سازی مقالات منطقی دایره المعارف علوم عقلی هستم.

آثار و تالیفات

کتاب

1. کتاب راه و راهنما شناسی از انتشارات شورای مدیریت حوزه[این کتاب تنظیم و نگارش تدریس های آیت الله مصباح برای طلاب حوزه در درس های جنبی بود.]. سالها بعد همین کتاب بدون هیچ تغییری توسط انتشارات امیر کبیر هم چاپ شد.

2. جلد اول کتاب شرح الهیات شفاء که تنظیم و نگارش درس های الهیات شفا آیت الله مصباح برای طلاب موسسه بود.

3. مشارکت در نوشتن آثار متعدد منتشر شده دایره المعارف مثل اصطلاح نامه منطق(2مجلد) - اصطلاح نامه معرفت شناسی(1مجلد) - اصطلاح نامه فلسفه اشراق(1مجلد) - اصطلاح نامه فلسفه اسلامی(5مجلد) - فرهنگ اعلام علوم عقلی اسلامی (5 مجلد) -کتاب شناسی تاریخ فلسفه اسلامی(2مجلد) - کتاب شناسی تفصیلی تاریخ فلسفه اسلامی(5مجلد) - کتاب شناسی منطق و تاریخ منطق(1مجلد) - کتاب شناسی تفصیلی منطق و تاریخ منطق(3مجلد) - المعجم الموضوعی للفلسفة(5مجلد) - المعجم الموضوعی لعلم الکلام(5مجلد) - المعجم الموضوعی للمنطق(3مجلد) - المعجم الموضوعی لمنتخب الکتب المنطقیه(2مجلد) - المعجم الموضوعی لشرح المواقف و. ..(5مجلد) - المعجم الموضوعی لکتاب مجموعه مصنفات شیخ الاشراق(3مجلد) که در ابتدای همه این آثار اسم بنده جزو اسامی کسانی که در نگارش این مجموعه ها مشارکت داشته اند، ثبت است.

افتخارات

1. در عموم سالهای تحصیلی ابتدایی و راهنمایی (از سال 1348 تا 1356)رتبه اول کلاس میشدم.

2. کسب رتبه اولی در امتحان ورودی به مدرسه حقانی در سال 1356

3. کسب رتبه اول در کنکور دکتری دانشگاه قم در سال 1379

4. کسب چند جایزه در خود موسسه امام خمینی ره از دست آیت الله مصباح

سفرهای علمی

بنده فقط یک بار از طرف دایره المعارف به یک سفر یک ماهه به کشور هند رفتم تا در آنجا از مجموعه کتبی که در خانه فرهنگ ایران در هند وجود داشت بازدید کرده و با بررسی آن کتب، کتابهایی را که برای کتابخانه دایره المعارف مناسب و لازم بود، میکروفیلمش را بیاوریم. در این مجموعه کتب بسیاری وجود داشت که بعضی خطی و نفیس بودند. این کار را بنده با همراهی دو نفر دیگر از دوستان در هند انجام دادیم و تعداد قابل ملاحظه ای از آن کتب را سفارش دادیم تا میکروفیلم شان را برای دایره المعارف ارسال کنند.

فعالیت های فرهنگی، تبلیغی

بنده در سالهای دفاع مقدس چندین بار برای تبلیغ به مناطق جنگی و کردستان رفتم. بجز این موارد، چندین دفعه هم به سفرهای تبلیغی در ماه رمضان و دهه محرم به روستاها سفر کردم.

در طی سالهای بهد از 1366 به تبلیغات برای انتخابات هم رفته ام.

درباره ما تماس با ما

پایگاه اصلی موسسه معاونت پژوهش معاونت آموزش

آدرس: قم - بلوار امین - بلوار جمهوری اسلامی - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

تماس: 321130 - 025نمابر: 32936002 - 025

w w w. a s a t i d. i k i. a c. i r

مقالات:

بود و نمود ابان بن تغلب

سیاری و کتاب قراءات او (1)

ابن شهرآشوب وخطا در گزارش

متفرّدات روائی شیخ صدوق در کتاب من لا یحضره الفقیه

تعارض های پا در هوا

درباره تاریخ علم اصول فقه

توجه به تاریخ صدور روایات

پروتستان و اخباری گری

سنجه انصاف

گزارش هائی از درگیری فقهاء و غالیان در عصر امام صادق علیه السلام

تقیه و جعل حدیث

رساله اغلاط مشهوره، رساله ای در روایات جعلی

دوره رکود وتقلید یا دوره تبیین واستحکام

اخباریون و علم درایه

آشفتگی در مصادر نصیری

پر بازدیدترین یادداشت ها:

دور الخبر الضعیف فی إثبات القضایا التاریخیة؛ الهجوم علی بیت فاطمة (علیها السلام) أنموذجاً (۹۲۴)

تراث علویان، گنجینه ای ناشناخته برای مطالعات تشیع (۹۰۱)

شرح زیارات جامعه کبیره شیخ احمد احسائی و تأثیر آن بر دیگر شروح (۸۵۴)